جرم سرقت یا دزدی و مجازات آن
جرم سرقت یا دزدی یکی از جرایمی است که دارای انواع مختلف و مجازات‌های گوناگونی است که شناخت آن‌ها مستلزم بهره‌گیری از مشاوره حقوقی کیفری است.
سرقت یا دزدی در معنای لفظی و حقوقی به معنای ربودن مالی است که متعلق به دیگری باشد.
با توجه به این تعریف، سه رکن اساسی جرم سرقت، ربایش ،دزدی یعنی بردن مال فرد بدون رضایت وی، مالیت داشتن شیء ربوده شده و نیز تعلق آن مال به فردی جز سارق است. عناصر جرم سرقت عبارتند از:
- عنصر مادی: ربایش و بردن مال دیگری بدون رضایت وی در خفا و یا آشکارا.
- عنصر معنوی: اراده شخص بر انجام سرقت و آگاهی وی از این که مال متعلق به دیگری است.
انواع جرم سرقت یا دزدی
براساس میزان مجازات، جرم سرقت به دو نوع سرقت تعزیری و سرقت حدی تقسیم می‌شود. سرقت تعزیری نوعی از سرقت است که شرایط حدی بر آن مترتب نیست. سرقت تعزیری خود بر دو نوع است:
سرقت تعزیری ساده
سرقتی است که نه شرایط حدی و نه شرایط تشدید را مجازات را ندارد.
سرقت تعزیری مشدد
سرقتی که حدی نبوده اما شرایط تشدید مجازات نظیر سرقت در شب، بیش از یک نفر بودن سارقین، سرقت مسلحانه، بالا رفتن از دیوار و یا شکستن حرز و مانع ورودی، استفاده از کلید ساختگی، سرقت از منزل مسکونی، سرقت همراه با آزار و تهدید و استفاده از جعل عناوین دولتی در سرقت را دارد.
چنانچه تمامی شروط زیر، در یک سرقت رخ دهد، سرقت حدی است:
- مالیت داشتن شیء مسروقه به لحاظ شرعی.
- قرار داشتن مال در حرز یعنی حفاظ و یا محل نگهداری
- از بین بردن، تخریب و یا عبور از حرز
- خارج کردن مال از حرز
- مخفیانه بودن سرقت و هتک حرز
- ارزش مال مسروقه در هنگام خروج از حرز معادل چهار و نیم خود طلای مسکوک و بیشتر باشد.
- مال مسروقه، نباید عمومی، وقفی و یا دولتی باشد.
- سرقت در زمان قحطی نباشد.
- شکایت صاحب مال در مرجع قضایی
- عدم بخشیدن سارق توسط صاحب مال قبل از اثبات جرم سرقت
- قرار نگرفتن مال در ید مالک آن قبل از اثبات جرم
- مال مسروقه خود از اموال سرقتی نباشد.
- قبل از اثبات جرم سرقت مال به تملک سارق درنیاید.
مجازات جرم سرقت یا دزدی
در این بخش مجازات‌های مربوط به انواع سرقت تعزیری و سرقت حدی بیان شده است:
- مجازات‌های مربوط به سرقت تعزیری:
- سرقت مقرون به آزار و یا مسلح بوودن سارق: حبس از ۳ ماه تا ۱۰ سال و شلاق تا ۷۴ ضربه
- سرقت مسلحانه گروهی در شب: حبس از ۵ تا ۱۵ سال و شلاق تا ۷۴ ضربه
- راهزنی: ۳ تا ۱۵ سال حبس و شلاق تا ۷۴ ضربه
- کیف زنی و یا جیب بری: حبس از یک تا ۵ سال و تا ۷۴ ضربه شلاق
- سرقت وسایل و تاسیسات عمومی: حبس از یک تا ۵ سال
مجازات سرقت حدی
- قطع چهار انگشت دست راست سارق در بار اول به طوری که کف دست و انگشت شست باقی بماند.
- قطع پای چپ از پایین برآمدگی در بار دوم با باقی ماندن محل مسح و نصف قدم
- حبس ابد در مرتبه سوم
- اعدام در بار چهارمعنصر قانونی: مواد ۶۵۱ تا ۶۶۷ قانون مجازات اسلامی در مورد سرقت تعزیری و نیز ۲۶۸ قانون مجازات اسلامی در مورد سرقت حدی سخن گفته است.
